Spawanie nie polega na tym, że po prost wkraczasz do warsztatu, chwytasz się pierwszej-lepszej spawarki TIG i jak gdyby nigdy nic, zaczynasz pracę. Ze względu na to, że ten proces należy do bardziej skomplikowanych sposobów stałego łączenia powierzchni, należy się do niego solidnie przygotować. Kontrola zalecana jest zarówno przed przystąpieniem do uruchomienia spawarki TIG (bądź każdej innej spawarki), w trakcie jej użytkowania, oraz oczywiście – po zakończeniu całego procesu.
Spoina bywa tworzona w takich miejscach, w których jakość złącza jest niezwykle ważna. Wadliwie połączone elementy samochodu ani nie wyglądają efektownie, a i mogą powodować duże ryzyko.
Kontrolę przed uruchomieniem spawarki TIG dzielimy na kilka etapów. W kontroli wstępnej największy nacisk kładzie się na wyeliminowanie każdej niezgodności, która mogłaby zaistnieć jeszcze podczas przygotowań. Przeprowadzamy więc ścisły przegląd tego, w jaki sposób do stosowania spawarki TIG są przygotowaniu spawacze, oceniamy kwalifikacje i osiągnięcia zawodowe.
Następnie przechodzimy do kontroli materiałów rodzimych. Zwykle, w przypadku stosowania spawarki TIG bądź spawarki MIG/MAG jest to stal (metale kolorowe). Sprawdzamy więc, czy wymiary stali przeznaczonej do spawania zgadzają się ze wcześniejszymi wytycznymi, porównujemy cechy hutnicze wybite na danej powierzchni z tymi w dokumentacji technicznej. Jeśli przewidywany proces ma polegać na łączniu kilku elementów, każdy z nich powinien posiadać oddzielny symbol – brak takiego oznaczenia jest równoznaczny z przeprowadzeniem analizy chemicznej dla stosowanej stali.
Dla maksymalnie wydajnej pracy spawarki TIG, sprawdzamy również materiały dodatkowe, czyli:
Ważne jest, aby wszystkie urządzenia spawalnicze (spawarki, przecinarki plazmowe) i materiały dodatkowe były odpowiednio przechowywane – jakakolwiek wilgoć jest niedopuszczalna. Sprawdzamy ponadto zgodność elementu z wymaganiami zaznaczonymi w dokumentacji, oraz jego stan techniczny stosowanej spawarki.
Kontroli podlegają także łączone powierzchnie, brzegi łączonych materiałów muszą spełniać określone wymogi. Przed uruchomieniem spawarki TIG bądź gdy stosowana ma być spawarka inwertorowa, należy sprawdzić wycięcie odcinków blach, co pozwoli wybrać odpowiednią metodę spawania. W odniesieniu do założeń z karty technologicznej kontrolujemy jakość ukosowanych brzegów (gładkość i prostolinijność). Bardzo ważne jest, aby podczas stosowania spawarki w metodzie TIG nie natrafić na przeszkodę w postaci niedopasowanych bądź zanieczyszczonych rdzą/smarem/farbą elementów.
Przed rozpoczęciem pracy warto przekonać się, czy na łączonej stali nie zaistniały żadne wady: np. pęknięcia, rozwarstwienia, zawalcowania, pęcherze, żużle. Na końcu kontrolujemy spoiny sczepne, które staną się podstawą do stworzenia kolejnej spoiny – muszą być wykonane prawidłowo.
Wszystkie kolejne etapy kontroli przed uruchomieniem spawarki TIG lub spawarki MIG/MAG trzeba zanotować w dzienniku spawania, w przypadku zaistnienia usterek i niezgodności spawalniczych, należy je oznaczyć i zadbać o ich usunięcie. Po zakończonej pracy dokonujemy kolejnej kontroli.
Pamiętaj: Spawanie wcale nie kończy się wraz z tym, gdy Twoja spawarka TIG zostaje wyłączona i wędruje ponownie gdzieś w rozległe czeluści warsztatowych półek. Wręcz przeciwnie, ponieważ praca spawacza trwa jeszcze trochę dłużej. Niezwykle ważnym elementem pracy w oparciu o różnego rodzaju spawarki, czy też pozostały sprzęt spawalniczy jest kontrola właśnie stworzonego połączenia. Tym sposobem można wyeliminować wadliwie stworzone spoiny zagrażające stabilności tak powstałej konstrukcji, a co za tym idzie również zdrowiu i życiu wszystkich przyszłych użytkowników.
Przeprowadzenie kontroli jest niemal tak samo istotne, jak wcześniejsze wykonanie spoiny. Można nawet się pokusić o stwierdzenie, że bez sprawdzenia jakości połączenia, cała praca danej spawarki i spawacza może zostać z góry uznana za wadliwą. Nie należy stosować spawarki w sposób niechlujny i mało precyzyjny – tym samym, cały trud, jaki zostanie włożony w stworzenie takiej spoiny zostanie natychmiast przeznaczony do poprawki.
W pierwszej kolejności trzeba się przekonać, czy wszyscy pracownicy posiadają odpowiednie uprawnienia pozwalające im na zawodowe stosowanie urządzeń takich jak spawarki MIG/MAG, spawarki TIG, czy też przecinarki plazmowe. Co więcej, każde nowo wykonane połączenie spawane musi być ostemplowane osobistą pieczęcią autora. Tym samym, zleceniodawca danego przedsięwzięcia ma gwarancję, że w razie wykrycia jakiegokolwiek zaniedbania będzie on mógł łatwo zlokalizować osobę winną takiej sytuacji. Kontroli podlega przede wszystkim czynnik podstawowy: wymiary prawdziwej konstrukcji. Należy sprawdzić, czy rzeczywiście pokrywają się one z danymi zawartymi w dokumentacji. Podczas kontroli trzeba również doszukać się na poszczególnych elementach konstrukcji oznaczeń materiałowych. Istnieją? Wówczas porównujemy je ze znakami zawartymi w atestach. Następnie na warsztat trafia dziennik spawania: to w nim powinny się znaleźć wszystkie etapy pracy, każda spawarka TIG, wszystkie migomaty i przecinarki plazmowe.
Zadajemy sobie więc pytanie? Czy to, konkretne, zapisane w dzienniku połączenie rzeczywiście istnieje?
W razie dostrzeżenia jakichkolwiek wad zewnętrznych, wymagających natychmiastowej poprawy, trzeba oznaczyć dany fragment zgodnie z normą PN-75/M-69703 (wady niedopuszczalne).
Jeśli już doszło do wykonania poprawek, trzeba przeprowadzić nieniszczące badania radiograficzne (RT), a na ich podstawie ponownie ocenić jakość złącza. Zależnie od możliwości, należy przeprowadzić inne badania nieniszczące, które wcześniej zostały zgłoszone w dokumentacji technicznej. W odniesieniu do złączy próbnych, powinno się wykonać badania niszczące. Próby eksploatacyjno – ruchowe stanowią zwieńczenie całej kontroli.